در عصر حاضر که توسعه پایدار بیش از هر زمان دیگری به عنوان ضرورت راهبردی مطرح شده، در صنعت صنایع دستی و گردشگری به عنوان دو بازوی مکمل اقتصاد فرهنگی و اجتماعی مناطق، می‌توانند در هم افزایی با یکدیگر نه تنها به توسعه اقتصادی منطقه‌ای یاری رسانند بلکه نقش تعیین کننده در حفظ هویت فرهنگی، ایجاد اشتغال، توانمندسازی جوامع محلی و کاهش مهاجرت روستایی ایفا نمایند .
استان مازندران، با تنوع فرهنگی اقلیمی و قومی، ظرفیت‌های کم نظیری در پیوند این دو صنعت دارد .اما تاکنون این عامل به صورت ساختارمند، هدفمند و مبتنی بر برنامه عملیاتی طراحی و اجرا نشده است .لذا در این یادداشت، به تحلیل پیوند صنایع دستی و گردشگری از زوایای مختلف پرداخته میشود.
گردشگری، به عنوان بستر عرضه و معرفی صنایع دستی می‌باشد. گردشگران داخلی و بین المللی به ویژه در سفرهای تجربه محور به دنبال خرید محصولات اصیل محلی هستند. بنابراین، صنایع دستی می‌تواند نه تنها یک سوغات فرهنگی، بلکه بخشی از تجربه سفر و ارتباط عمیق گردشگر با جامعه میزبان باشد.
از منظر دیگر ،صنایع دستی به عنوان عامل تنوع بخشی به محصولات گردشگری است. وجود و حضور کارگاه‌های زنده، نمایش ساخت صنایع دستی، برگزاری تورهای آموزشی (craft Tourism ) و مشارکت گردشگر در تولید، موجب تقویت خاطره سازی ،جذابیت و ماندگاری سفر میشود.
از جنبه دیگر ،گردشگری به عنوان فرصت نجات، صنایع دستی در حال فراموشی خواهد بود .برخی از رشته‌های صنایع دستی مازندران به دلیل نبوضعف بازار، در حال انقراض هستند. گردشگری از این قابلیت برخوردار است تا منجی این رشته‌ها از طریق ایجاد تقاضای جدید انگیزش برای تولید را فراهم نماید.
از سوی دیگر، صنایع دستی به عنوان ابزار تثبیت، اقتصاد گردشگری محلی می‌باشد. تنوع ماندگاری و ارزش افزوده صنایع دستی می‌تواند در کنار خدماتی مانند اقامت و خوراک( غذاهای محلی) گردش مالی را در سطح محلی و جوامع میزبان بالا برده و اشتغال مستقیم و غیر مستقیم ایجاد کند.
کمبود شبکه توزیع مناسب، ضعف برندینگ ،مشکلات بیمه و مالیات ،کمبود آموزش و مهارت‌های کسب و کار از جمله چالش‌های مشترک این دو صنعت هستند، که می‌توان با سیاست گذاری یکپارچه آنها را رفع کرد. لذا ،جهت تعامل بین صنایع دستی و صنعت گردشگری در مازندران نیازمند نقشه راه عملیاتی توسعه‌ای با قابلیت اجرایی است ،که محورهای کلیدی آن شامل: سیاست گذاری و هماهنگی کلان، توسعه بازار ،تقویت برند برندینگ، بسته‌بندی صنایع دستی، آموزش مهارت و انتقال نسل، اتصال دیجیتال و بازار جهانی، گردشگری تجربه محور با محوریت صنایع دستی و حمایت‌های مالی و تسهیلگرانه می‌باشد.
پایان سخن اینکه، توسعه همزمان و هدفمند گردشگری و صنایع دستی در مازندران نیازمند نگاه سیستمی، برنامه محور و مشارکتی است. این پیوند دوسویه، نه تنها منجر به توسعه گردشگری با هویت بومی خواهد شد ،بلکه اقتصاد خلاق استان را شکوفا کرده، به توانمندسازی زنان و جوانان و روستاها کمک شایانی خواهد کرد .
اکنون زمان آن فرا رسیده ،که این دو صنعت در مسیر هم افزاو مکمل نقشی کلیدی در آینده فرهنگی و اقتصادی مازندران ایفا کنند.
دکتر مهران حسنی دبیر و نایب رئیس انجمن گردشگری پایدار سبز مازندران عضو انجمن متخصصان گردشگری ایران
پیوند راهبردی صنایع دستی و گردشگری؛ نقشه راه توسعه پایدار صنعت گردشگری مازندران
اشتراک گذاری این مطلب در :
اخبار روز
